*Disclaimer: Dutch text
Rona Smith (90): “Ik vond het niet erg dat hij gedrogeerd werd. Hierdoor mishandelde hij mij minder.”
Hoe vaak huwelijksdwang voorkomt is niet zeker. Er is namelijk geen landelijke of verplichte registratie. In 2021 zijn er bij het Landelijk Knooppunt van Huwelijksdwang en Achterlating zestig casussen gemeld. Dit is echter maar het puntje van de ijsberg. Rona Smith (90) is slachtoffer geweest van huwelijksdwang en vertelt haar verhaal.
Ze heeft al veel meegemaakt. Dat kleine Indonesische meisje. Rona vlucht als achtjarig meisje uit haar dorp en wordt gepakt en in een Jappenkamp geplaatst. Ze komt na enkele jaren weer vrij. Rona wordt echter als twaalfjarig meisje weer een gevangene. Gevangen in een huwelijk met een man die zij niet kent. Hoe voelt het om als twaalfjarig meisje uitgehuwelijkt te worden? “Ik was doodongelukkig, ik wilde gewoon een meisje zijn, niet een vrouw”.
Rona Smith, een oudere Indonesische dame, zit onderuitgezakt op de bank onder een portret van haarzelf uit haar jongere jaren. Rona draagt op het portret een jurk met rode en oranje kleuren, heeft rossige wangen en lang opgestoken haar. Nu zit ze heerlijk voor zich uit te staren in haar joggingbroek, nette blouse en getekende wenkbrauwen in haar appartementje in Nederland. Ze werpt een blik op haar koekjesblik en vraagt of iemand een koekje wil. Ze wil haar hele leven al iedereen gelukkig maken, dat is haar namelijk aangeleerd. Ze loopt sloffend en in een kromme houding naar het koekjesblik. Wanneer ze een koekje uit het blik haalt, vormen haar mondhoeken een glimlach. Het doet haar niet veel dat ze haar gebit niet in heeft en ze laat haar tandvlees de show stelen.
Toen Rona twaalf was, kreeg ze een gouden verlovingsring. Ze wist niet wat dat precies betekende. Haar toekomstige man was de zoon van een vriendin van haar moeder. Hij was zeventien jaar ouder, maar dat maakte haar niet uit want zij had wel een prachtige, magische ring. “Ik liet trots en met een glimlach mijn gouden ring zien aan mijn klasgenoten. Ik had een gouden ring en zij niet”, vertelt Rona over haar verloving. Toen Rona vijftien was, verloor de ring echter al zijn magie. Het was een spannende dag voor Rona. Ze zag er beeldschoon uit in haar lange witte trouwjurk. Vandaag was de dag dat ze de man zou ontmoeten waarmee ze de rest van haar leven zou zijn. Rona verstijfde van angst toen ze haar man voor het eerst de kerk binnen zag lopen. Voor haar stond een oude, volwassen, Indonesische militair. “Ik was doodongelukkig, ik wilde gewoon een meisje zijn, niet een vrouw”, aldus Rona. Voordat ze het wist, zat ze op een schip naar Nederland, omringt met militairen, omdat haar man naar Nederland moest.
Volgens het Landelijk Knooppunt van Huwelijksdwang en Achterlating (LKHA) is huwelijksdwang wanneer één of beide huwelijkspartners geen of weinig inspraak hebben over het huwelijk (Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating, 2021). Volgens Annemarie van Rhee, medewerker LKHA, zijn er meerder motieven voor huwelijksdwang. Huwelijksdwang kan voorkomen door traditie, financiële motieven, verblijfsrecht, eer gerelateerd geweld of doordat de eigen gekozen partner niet wordt geaccepteerd door de familie. Huwelijksdwang komt voor in verschillende gradaties en is moeilijk te signaleren.
“In de periode 1950- 1962 zijn in totaal ongeveer 30.000 Nederlandse militairen ingezet in het toenmalige Nederlands Nieuw-Guinea” (nederlandse veteranen instituut, 2014), de man van Rona was hier één van. Rona en haar man verhuisde dus naar Nieuw-Guinea. Rona droomde altijd al om veel van de wereld te zien en door haar huwelijk is dit werkelijkheid geworden, doordat ze bijna elk jaar wel ergens anders woonde in verband met het beroep van haar man. De tijd die Rona heeft gespendeerd aan reizen was echter niet zo’n droom. Rona herinnert de manier waarop haar man haar mishandelde nog al te goed. Ze wilde zichzelf niet laten kennen en onderdrukte haar angst. Hetgeen wat haar op de been hield, waren haar zes kinderen.
Toen Rona en haar man uiteindelijk terug in Nederland waren, werd het huwelijk nog ingewikkelder. Haar man brak meerdere beloftes die hij had gemaakt bij het altaar toen Rona vijftien was. Hij was achter haar rug om aan het afspreken met een Surinaamse vrouw. Rona wist hier echter alles van. De Surinaamse vrouw drogeerde de man van Rona. “Ik vond het niet erg dat hij gedrogeerd werd. Hierdoor mishandelde hij mij minder” vertelt Rona. Na enkele maanden liet de man van Rona haar alleen achter met haar kinderen.
Of Rona ooit nog verliefd zou worden, wist ze niet. Tot ze haar tweede man tegenkwam. Deze zachte, avonturistische, lieve, Nederlandse man had Rona nooit kunnen voorstellen. Samen kregen zij nog drie kinderen. De relatie tussen Rona en haar tweede man duurde echter niet lang. Haar tweede man kwam plots te overlijden. Rona heeft daarna de hoop voor een nieuwe man opgegeven. Het leven van een alleenstaande vrouw in een ander land was niet gemakkelijk. “Het enige waar ik nu aan denk zijn mijn kinderen”.
